“Er zijn kinderen die nooit uit zichzelf om hulp vragen, zelfs niet als je ze daartoe aanspoort.
Daar ligt een risico.”
Geef aandacht aan dat onopvallende meisje
Het ‘perfecte’ meisje?
Kinderen die het prima redden, en nauwelijks ondersteuning nodig hebben, vragen het minst van jouw tijd en aandacht.
Je energie en tijd zal eerder uitgaan naar kinderen die veel aandacht vragen, omdat ze moeilijk mee komen en/of opvallend gedrag laten zien. Als docent zul je er alles aan doen om die jongens en meiden zo goed mogelijk voor te bereiden op de toekomst, omdat je weet dat dit voor hen een hele uitdaging kan zijn.
Toch ligt hier een risico op de loer. Er zijn namelijk kinderen die nooit uit zichzelf om hulp vragen, zelfs niet als je ze daartoe aanspoort. Wanneer het daarnaast om kinderen gaat die intelligent en perfectionistisch zijn, én die zich heel goed weten aan te passen (meestal meisjes), is de kans groot dat je ze over het hoofd ziet. Alles lijkt er namelijk op te wijzen dat zij sterk in hun schoenen staan en zich prima weten te redden.
“Door een andere manier van informatieverwerking, door het zich ‘anders’ voelen, kan het zijn dat er onder de oppervlakte sprake is van spanning en angst.”
Met als gevolg vaak een minder positief of zelfs negatief zelfbeeld. Aangezien deze meiden heel goed zijn in camoufleren en niemand tot last willen zijn, zullen ze dit niet laten zien. Hoe kom je er dan toch achter of je te maken hebt met een kind dat zich ‘achter een masker verschuilt’ en zich veel beter voordoet? Dat er sprake is van kwetsbaarheden die ook horen bij autisme?*
Signalen en tips voor leerkrachten en docenten
- Houd er rekening mee dat het kind niet snel zelf om hulp vraagt, ook niet na aansporingen hiertoe.
- Ga toch in gesprek met dat (onopvallende) meisje dat zo goed haar best doet en vriendelijk en behulpzaam is. Investeer in een goede relatie en zorg voor beschikbaarheid en vertrouwen. Niet alleen in woorden, maar zeker ook in daden.
- Is er sprake van een passie en/of talent bij de leerling? Koester deze en gebruik deze waar mogelijk om een vertrouwensband op te bouwen, haar te motiveren en om zelfvertrouwen geven.
- Bedenk dat deze kinderen verschillende mentale leeftijden kunnen hebben. Zo kan ze als 12-jarige als een volwassene over bepaalde onderwerpen praten, maar sociaal-emotioneel gezien zich voelen als een 8-jarige. Dit laatste zullen ze uit alle macht proberen te verbergen!
- Merk je dat ze moeilijk woorden vindt voor gevoelens, ook voor de eigen gevoelens? Dit kan een signaal zijn.
- Spreek rustig met haar, in concrete taal (vaak nemen ze dingen namelijk opvallend letterlijk) en check of de leerling begrijpt wat je bedoelt. Oefen geen druk uit!
- Zeg wat je doet en doe wat je zegt.
- Deze kinderen hebben behoefte aan voorspelbaarheid en structuur, hebben meestal een opvallend goed oog voor details en overzien vaak niet het geheel.
Sociaal emotioneel
Probeer er achter te komen of ze niet op haar tenen loopt. Vooral sociaal emotioneel kan hier sprake van zijn. Al lijken sociale contacten geen probleem te zijn, door een sociale antenne die niet zo goed lijkt ‘afgesteld’ kosten vriendschappen wel degelijk meer moeite.
Mogelijk spelen ook onderstaande veel voorkomende kenmerken, die ervoor zorgen dat een kind zich regelmatig een buitenbeentje voelt of het idee heeft voor een dilemma te staan, een rol.
- Een opvallend goed ontwikkeld rechtvaardigheidsgevoel.
- Snel in de war zijn als een boodschap niet helder en eenduidig is.
- Ontwapenend eerlijk zijn en oneerlijkheid moeilijk kunnen verdragen.
- Moeite met non-verbale communicatie, bijvoorbeeld met het lezen van gezichtsuitdrukkingen.
- Veranderingen lastig vinden, bijvoorbeeld als er een nieuwe leraar voor de klas staat of als een schooldag anders verloopt dan normaal.
- Over- of juist ongevoelig voor zintuiglijke prikkels zoals geluiden, licht of geuren.
Aangezien de kinderen waar het over gaat niet willen opvallen en zich zullen aanpassen, laten ze niet merken last te ondervinden. Dit zorgt ervoor dat een kind interne spanning zal ervaren en zich ‘afwijkend’ voelt.
Didactisch
Qua schoolwerk, zorgt haar intelligentie ervoor dat ze het in deze schoolfase waarschijnlijk nog makkelijk kan bijbenen. Toch kunnen er wel degelijk signalen zijn dat ook hier sprake is van een discrepantie:
- Bepaalde leermethode kunnen voor de leerling ongeschikt zijn, bijvoorbeeld doordat het taalgebruik onvoldoende helder en eenduidig is. Of doordat de opdrachten onvoldoende in kleinere stappen zijn verdeeld
- De leerling heeft wat meer tijd nodig, dit heeft te maken met de manier van informatieverwerking.
Een disharmonisch intelligentieprofiel kan er bijvoorbeeld voor zorgen dat qua theorie alles wordt begrepen, maar dat dingen in de uitvoering een stuk lastiger zijn.
Hulp inschakelen?
Schakel indien nodig tijdig deskundige hulp in en betrek de ouders/verzorgers van het kind. Niet pas als er problemen ontstaan.
*De bovengenoemde kenmerken zijn ook kenmerken van mensen met autisme. Stichting Als je het niet ziet is opgericht om kwetsbare kinderen, die hun kwetsbaarheid heel goed weten te verbergen, bewust te maken van wie ze zijn. Deze kwetsbaarheden kunnen in grote mate overeenkomen met de kwetsbaarheden die veel mensen met autisme ervaren.